W życiu jak wiadomo chodzi głównie o pieniądze. Producenci filmowi realizujący wielkie projekty w oparciu o milionowe budżety kręcą co oczywiste dla kasy. Ich filmy wyprodukowane z dużym rozmachem finansowym mają przynosić dochody, najlepiej rekordowe. Po przeciwnej stronie stoją filmy realizowane przez niezależnych producentów określane jako niskobudżetowe. Ich twórcy mogą sobie pozwolić na eksperymenty, kontrowersje lub niszową tematykę, gdyż nie podlegają naciskom producentów, inwestorów czy widowni.

Kino eksperymentalne zwane również offowym podejmuje tematykę rzadko spotykaną w filmach przeznaczonych dla masowego odbiorcy. Najczęściej są to produkcje krótko lub średniometrażowe – dokumentalne, ale też fabularne.

Nowoczesne formy filmowe

Większość widzów kojarzy słowo film z produkcją fabularną opartą na scenariuszu przedstawiającym fikcyjną historię z udziałem wyimaginowanych postaci. Film fabularny przyciągający do kin oraz przed telewizory milionową widownię rekonstruuje fabułę, w której występują aktorzy wcielający się w role zaprojektowane w scenariuszu.

Na przeciwnym biegunie znajduje się film dokumentalny, który rejestruje rzeczywistość, przedstawia autentyczne postacie, relacjonuje prawdziwe zdarzenia. Prezentowany widzom obraz jest subiektywną wizją autorów, którzy decydują o konwencji, w jakiej pokażą fakty.  Swoboda obejmuje m.in. ustawienie kamery, udział bohaterów, montaż czy elementów inscenizowanych. Niezależnie od użytych środków jest to zawsze autorskie kino z własnym przesłaniem.

Innym gatunkiem filmowym są produkcje oświatowe realizowane celem upowszechnienia konkretnej dziedziny wiedzy, nauki czy sportu. Filmy oświatowe wykorzystywane są w programach nauczania oraz służą jako pomoc dydaktyczna i szkoleniowa. Bardzo popularnym rodzajem filmu jest animacja, realizowana za pomocą zdjęć poklatkowych lub komputerowego generowania obrazów.

Wśród technik, po które sięgają twórcy jest animacja rysunkowa, komputerowa czy lalkowa, choć bywają także animacje wycinankowe. Nie jest to wyłącznie rozrywka dla dzieci, ale pełnoprawna gałąź współczesnej sztuki o niezwykłym potencjale rozwojowym.

Filmy artystyczne

W opozycji do komercjalizacji oraz masowości sztuki filmowej znajduje się kino artystyczne. Podczas gdy kino głównego nurtu stawia z reguły na efekty wizualne i specjalne, atrakcyjną fabułę oraz rozpoznawalne twarze na ekranie, awangarda w filmie koncentruje się na artystycznej wizji twórcy, często pełnej symboli i niedopowiedzeń. Alternatywne sposoby opowiadania historii co do zasady nie pozostawiają widza obojętnym.

Twórcy kina artystycznego chętnie sięgają po niekonwencjonalne techniki filmowe, w których zadziwia eksperymentalna narracja. Kino artystyczne jest unikalne, gdyż porusza ważne, kontrowersyjne i odważne tematy, prowokując do czasem ostrych dyskusji ideowych. Konwencja jest z zasady mniej przystępna dla masowego widza, ale doceniają ją szczególne środowiska artystyczne, znawcy kina oraz krytycy.

Abstrakcyjne kino

Na doświadczenie estetyczne ponad spójność narracji stawia kino abstrakcyjne. Rezygnując z formalnej narracji właściwej innych gatunkom filmowym, abstrakcja sięga po niekonwencjonalne techniki wizualne, projektowanie dźwięku i szybki montaż, które sprzyjają osobistym interpretacjom o charakterze emocjonalnym. Filmy abstrakcyjne zachęcają widzów do angażowania się na poziomie ideowym.

Filmy abstrakcyjne przedstawiają bardzo subiektywną wizję reżysera, która wymaga cierpliwości widza. Wydarzenia bywają pozornie niespójne, lecz składają się na całość, która nierzadko ma doprowadzić nas do ogólnych wniosków. Kino tego rodzaju często wykorzystują niekonwencjonalne wizualizacje i pejzaże dźwiękowe, które prowokują widzów do osobistej, czasem intymnej refleksji nad własnymi uczuciami i myślami.

Wpływ sztuki na film

W kinie eksperymentalnym film zyskuje nowy wymiar, łącząc się z malarstwem, fotografią i innymi formami sztuki. Sztuka współczesna stanowi źródło inspiracji dla twórców filmowych, podsuwając im swoje tajemnicze i abstrakcyjne dzieła. Kino eksperymentalne często wykorzystują niekonwencjonalne techniki i tajemnicze motywy, prowokując widza do refleksji nad zmieniającym się światem.

Awangarda w filmie często unika tradycyjnych form narracji, kreuje opowieści tajemnicze i wymagające interpretacji. Filmy pozwalają twórcom na tajemnicze wyrażenie swoich myśli i emocji przez obraz ruchomy.

Eksperymentalne filmy krótkometrażowe

W filmach krótkometrażowych często znajdziemy odważne podejście do tematów tabu, trudnych emocji i nietypowych relacji międzyludzkich. To przestrzeń, gdzie twórcy mogą swobodnie wyrażać swoje poglądy, eksperymentować z formą i przekazywać ważne przesłania społeczne bez obawy o komercyjne konsekwencje. Dzięki swobodzie twórczej filmy krótkometrażowe są unikalne i różnorodne.

Wiele filmów eksperymentalnych, szczególnie wczesnych, nawiązuje do sztuk z innych dyscyplin, w tym malarstwa, tańca, literatury i poezji. Twórcy współczesnych filmów eksperymentalnych sięgają często po nowatorskie podejście do obrazu ruchomego, wykorzystując instrumenty realizacji obrazu w technologii VR. Jest to obraz świata realnego lub wykreowanego komputerowo, który otacza widza w promieniu 360 stopni. Zakładając gogle VR, zawsze zobaczymy fragment przestrzeni, jaka otaczała kamerę w trakcie nagrania filmu.

Technologia VR umożliwia widzowi pełną identyfikację z fabułą. Dzięki niej ma iluzję przebywania w wirtualnym świecie razem z bohaterami filmu. Możemy razem z nimi w pełni emocjonalnie przeżywać opowiadaną historię.